«ادویه جدیده» در آثار دارویی عقیلی خراسانی

Authors

  • احمدیان عطاری, مهدی
Abstract:

«ادویه جدیده» اصطلاحی است که عقیلی خراسانی در وصف تعدادی از مفردات کتاب‌های دارویی خود به کار برده است. وی این اصطلاح را به داروهایی اطلاق نموده است که در طب سنّتی سابقه‌ی مصرف نداشته و از خارج وارد می‌شدهاند. پژوهش پیرامون «ادویه جدیده» اگرچه دارای ارزش تاریخی است (مثلاً چگونگی تجارت داروها در گذشته)، در عین حال نشان دهنده‌ی رویکرد اطبای سنّتی در مواجهه با پزشکی و داروسازی غربی نیز می‌باشد. در این پژوهش، اصطلاح «ادویه جدیده» در دو کتاب دارویی عقیلی خراسانی «مخزن الادویه و قرابادین کبیر» جستجو شد و سپس نام علمی، طبیعت، منبع تهیه و بخش مورد استفاده‌ی گیاه یا حیوان در تهیه‌ی دارو مورد بررسی قرار گرفت. 27 دارو ذیل عنوان «ادویه جدیده» یافت گردید که برای 16 مورد از آن‌ها تعیین نام علمی میسر شد. طبیعت اکثر این داروها گرم و خشک تعیین شدهاند و در چند مورد نیز بین اطبای سنّتی اختلاف نظر وجود داشته است. تعیین طبیعت این داروها بیشتر با تکیه بر مورد مصرفشان در سیستم‌های درمانی خارجی بوده و البته از روش‌های متداول طب سنّتی یعنی قیاس و تجربه نیز استفاده شده است. منبع تهیه‌ی 7 مفرده، ارض جدید (آمریکا)؛ 6 مفرده، زیربادات (نزدیک ونزوئلای امروزی) و بقیه چین و بعضی بلاد دیگر بوده است. این تحقیق نشان می‌دهد استفاده از داروهای دیگر سیستم‌های درمانی در کنار داروهای طب سنّتی ایران برای عقیلی خراسانی امری قابل پذیرش بوده است. تلاش برای تعیین طبیعت این داروها نشان دهنده‌ی امکان هماهنگ‌سازی این داروها با سیستم دارویی و درمانی طب سنّتی بوده است. با توجه به شرایط مشابهی که امروزه طب سنّتی در مواجهه با پزشکی نوین دارد، پیشنهاد می‌شود با بررسی مزاج داروهای جدید و بررسی مکانیسمهای سنّتی اثربخشی آن‌ها، امکان تلفیق و استفاده‌ی همزمان طب سنّتی با سیستم‌های نوین درمانی بررسی شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

سرگیجه از دیدگاه حکیم عقیلی خراسانی شیرازی در کتاب معالجات

محمد عقیلی خراسانی پزشک و حکیم نامدار ایرانی است در اواخر قرن 12 و اوایل قرن 13 می زیسته است. ذخائر التراکیب یا قرابادین کبیر، مخزن الأدویه و تذکره اولی النهی، خلاصه الحکمه و معالجات کتابهایی هستند که از عقیلی به جا مانده است. کتاب معالجات عقیلی مجموعه ای است که در آن طبقه بندی جامع بیماریها از دیدگاه طب سنتی ایران به همراه روشهای درمانی مجرب بیان گردیده است. بر این اساس هدف از این مطالعه بررسی...

full text

سرگیجه از دیدگاه حکیم عقیلی خراسانی شیرازی در کتاب معالجات

محمد عقیلی خراسانی پزشک و حکیم نامدار ایرانی است در اواخر قرن 12 و اوایل قرن 13 می زیسته است. ذخائر التراکیب یا قرابادین کبیر، مخزن الأدویه و تذکره اولی النهی، خلاصه الحکمه و معالجات کتابهایی هستند که از عقیلی به جا مانده است. کتاب معالجات عقیلی مجموعه ای است که در آن طبقه بندی جامع بیماریها از دیدگاه طب سنتی ایران به همراه روشهای درمانی مجرب بیان گردیده است. بر این اساس هدف از این مطالعه بررسی...

full text

تبیین دیدگاه های اسلامی حکیم محمدحسین عقیلی علوی خراسانی شیرازی در مجمع الجوامع

مقدمه و هدف:هرچند تاریخ پزشکی ایران شاهد ظهور تعداد زیادی از اطباء و حکیمان برجسته و اخلاقی بوده اما تأثیرپذیری حکیم عقیلی از تعالیم اسلامی، ابتکارات طبی نشأت گرفته از اعتقادات مذهبی و جامعیت کتاب مجمع­الجوامع ایشان از علل اصلی شکل­گیری این پژوهش با هدف تبیین دیدگاه­های اسلامی حکیم عقیلی در مجمع­الجوامع است تا شاید پاسخگوی نیاز جامعه اسلامی در راستای معرفی الگوهای عملی باشد. <...

full text

سنت نگارش اصلاح ادویه در دوره‌ی اسلامی

Writing treatise on Islah al-Adwiat (Reducing the Side-Effects of Drugs) is one of the most important issues in Islamic medicine. During the first few centuries of Islamic civilization, four important treatises were written on this subject, which established the scientific tradition that formed the bases of the subsequent pharmacological formation. This paper addresses the tradition of writing ...

full text

واژه‌‌های دارویی و درون‌‌مایه‌‌ها‌‌ی پزشکی در آثار عطار

عطار نیشابوری از شخصیت‌‌های معروف شعر، عرفان و تصوّف در قرن ششم و آغار قرن هفتم هجری است که با توجه به مستندات تاریخی، ادبی و پژوهشی به داروفروشی، داروسازی و طبابت هم اشتغال و اشتهار داشته است. طبابت در روزگاران پیشین بیش‌تر بر دو پایۀ گیاه‌‌درمانی و روان‌‌درمانی استوار بود، که نشانه‌‌های هر دو مورد در آثار عطار آشکار است. بنابه آثار موجود و نوشته‌‌های عطار‌‌شناسان، پدر عطار نیز به شغل عطاری مشغ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 1

pages  3- 8

publication date 2011-06

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023